اجداد ما در ده ها هزار سال پیش از اکسید آهن به عنوان رنگ استفاده میکردند و بر روی دیواره های غار با آن نقاشی میکشیدند. با گذشت زمان و پی بردن بشر به خواص متعدد اکسید آهن از این ماده برای لعابهای سرامیک و کاشی، شیشه، تولید کاغذ، پلاستیک و لاستیک و منسوجات استفاده میشده و هنوز هم استفاده میشود.
امروزه استفاده از این ماده در زندگی روزمره ما بیشتر شده است، اکسید آهن در صنایع مختلفی کاربرد دارد که به جند نمونه از آن اشاره میکنیم:
انواع کاربرد اکسید آهن
1- صنایع الکترونیک و پزشکی
امروزه با پیشرفت های بسیار زیاد در صنعت رنگ دانه های اکسید آهن، صنعتگران توانسته اند تا دانه های بسیار ریزی از این ماده تولید کنند حتی در ابعاد نانو متری، این نوع از اکسید آهن در صنایع الکترونیک، پزشکی هستهای و تصویربرداری مغناطیسی، کاربرد دارد. پرمصرفترین رنگها هم زرد، مشکی، قهوهای، قرمز و نارنجی هستند.
2- تولید رنگدانه
همانطور که میدانیم اسید آهن III قرمز رنگ است در میان صنایعی که به طور مستقیم از رنگدانه ها استفاده میکنند بیشترین سهم استفاده از اکسید آهن مربوط به صنایع رنگ ساختمان است که بیش از یک سوم مصرف جهانی اکسید آهن را به خود اختصاص دادهاند. در رتبه دوم مصرف کنندگان رنگ دانه های اکسید آهن، صنایع پوشش فلزات هستند. در رتبه سوم صنایع آرایشی و بهداشتی قرار میگیرد و از آن جایی که رنگ دانه های اکسید آهن غیز سمی هستند در نتیجه برای سلامت مصرف کنندگان خطری ندارند
همچنین، برخی از رنگدانههای اکسید آهن، شفاف هستند و در رنگآمیزی چوب نیز کاربرد دارند.
3- نوار مغناطیسی
ضبط صدا که نقش بسیار مهمی در زندگی امروز ما دارد توسط نوار های مغناطیسی صورت میگیرد. همچنین از این نوار بهطور گسترده در ضبط تصویر و کارتهای اعتباری بانکها، استفاده میشود. متداولترین ذره مغناطیسی برای تولید این محصول، اکسید آهن III است.
منابع اکسید آهن در جهان
رسوبات اکسید آهن بخش های زیادی از گوشته زمین را به خود اختصاص داده است پس در نتیجه می توان رد پای رنگدانه های رنگارنگ اکسید آهن را در کشور های زیادی مثل قبرس، فرانسه، ایران، ایتالیا و اسپانیا مشاهده کرد. با این حال کشور هایی نظیر هند، آمریکا، چین و اسپانیا، رنگدانه های اکسید آهن را به صورت مصنوعی تولید میکنند و سهم بسیار زیادی از بازار این ماده را در اختیار دارند. برای نمونه در سال 2017 ارزش کل اکسید آهن مبادله شده در جهان به حدود 2 میلیارد دلار آمریکا رسید. تخمین زده میشود که 13 درصد از کل اکسید آهن مصرفی در دنیا از منابع طبیعی و بقیه از منابع مصنوعی تهیه میشوند.
اکسید آهن مصنوعی
همانطور که قبلا گفته شد سهم زیادی از بازار اکسید آهن را نوع مصنوعی آن در اختیار دارد اما دلیل این امر چیست؟ در جواب باید گفت که امکان کنترل مواد در نوع مصنوعی آن برای ما فراهم است یا به بیان دیگر اکسید آهن مصنوعی را میتوان به شکل کنترلشده ای تولید کرد. یکنواختی، کیفیت و خلوص شیمیایی بالاتر، حاصل کنترل اندازه ذرات، نحوه توزیع و شکل آنها است. دیگر دلیل مهم برای استفاده بیشتر از اکسید آهن مصنوعی قیمت تمام شده آن برای مصرف کنندگان است که اکسید آهن مصنوعی به مراتب قیمت پایین تری نسبت به نوع طبیعی آن دارد.
اکسید آهن با رنگ های قرمز، سیاه و زرد عمدتا به صورت تک جزئی استفاده میشود.در طرف دیگر رنگ های نارنجی و قهوه ای به صورت ترکیبی ساخته می شوند.
پر مصرف ترین رنگدانه اکسید آهن را رنگ قرمز دارد زیرا از مقاومت بالایی برخوردار است و ذرات ریز آن امکان پوشانندگی بالایی را برای این ماده فراهم میکند.